PRIZE-WINNING ILOKANO FICTION

ATAP NGA ORKIDIA/WILD ORCHID by Johmar Rosario Alvarez

The short fiction bagged the top pruze in the 4th Alex Yadao Ilokano Literary Contest. New York-based Mr. Yadao used to work with the Greek Mission at the United Nations. He was born in Abulog, Cagayan, Philippines.

The board of judges was composed of Dr. Aurelio Solver Agcaoili, tri-lingual writer and coordinator of the Ilokano program of the University of Hawaii at Manoa, chair; Ms. Linda Lingbaoan, premiado a mannurat, of the University of the Philippines in Diliman, Q.C.; and Mr. Peter La. Julian, mannurat ken periodista, formerly of Laoag City, Ilocos Norte

1. Natalna ken adda rienda ti panagtaray ti sarita, kas iti karayan nga agayus latta uray no adu ti pakaisalatsalatanna nga agturong iti pagpatinggaanna--iti baybay a mabalin a nalinak wenno nadawel.

2. Nainsiriban dagiti retorika ti narativo a nangiladawan ti nakalkaldaang a kasasaad dagiti menoria iti Amianan, dagiti pugot a "matagtagibassit" wenno nababa ti panagkita kadakuada dagiti Kristiano a taga-patad. Agallaallada, "umusok-usokda" kadagiti bantay ken kabakiran nga agbirok iti pagbiagda. Agtalinaedda a kasta no saanda a lumaksid iti nakayanakanda a wagas ken kannawidan.

3. Idupag ti sarita ti panangirupir iti kalintegan.  Adda met dakes nga aramidem iti bagim no dika agsao, ta ti panagulimek isu ti kadaksan a krimen, kuna ni Carlos Fuentes, mannurat a Latino

GUPUGOP TI SARITA/ SUMMARY OF THE STORY

Tartarigagayan ni Liwani ti mangituloy iti panagbasana. Nalpasnan ti elementaria ket aghaiskul koman ngem napan innala ni Ama Baniaga iti balay ni Maestra Aurora a pagpapaayan idi ti balasang a katulongan bayat ti panagadalna. Iti dayta a bigat, kinasaona ti dakkelna a lalaki maipapan iti panagsublina iti balay ti maestra. Ngem saan a pinatgan ti lakay ti dawat ti anakna. Awan serserbi ti "basabasa" ta nasnasken ti trabaho a pangalaanda iti pagbiag, segun ken Ama Baniaga. Naglibas ni ni Liwani iti taengda iti nasulinek a lugar. Nagsubli iti balay ti maestra.

Gapu iti inaramid ni Liwani, sipupungtot ti lakay a napan iti balay ni Maestra Aurora tapno yawidna ti anakna. Imbagana nga isu laeng ti adda karbenganna ken ni Liwani. Nagpangta ti lakay. Iti umuna a gundaway, impeksa ni Liwani dagiti im-impenna iti  kasasaadda a familia. Imbagana nga adda met karbenganna iti bagina, nga adda wayawayana nga agdesision iti pagturongan ti biagna. Sinarurungan daytoy ti maestra ken ni Kagawad Sabas a nangkuyog ken Ama Baniaga. Awan tagtagari ti lakay a nagawid nga is-isuna.

Timek ti Wayawaya, Ti Panagulimek ken ti Panagabuso iti Bileg

Iti patriarka a pagilian a kas iti Filipinas, dagiti lallaki ti agturay; isuda ti mangted kadagiti pagannurotan, isuda ti linteg, isuda ti matungpal. Isuda ti pagrukodan uray kadagiti dakes nga aramid, Iti pakasaritaan, adda met dagiti babbai a nagpresidente iti pagilian. Ngem dagiti lallaki ti nangrienda ti administrasionda.

Awan duma ti nalawa ti sakupna a patriarka iti bassit a kaibatoganna iti ili, kas iti familia ni Ama Baniaga. Ti lalaki  isu ti ama ti kamaan, isu ti ari a mangipaulog iti linteg, ti ukom a mangted iti sentensia kadagiti aglabsing a kameng. No kuna ti dakkel a lalaki a kas ken ni Ama Baniaga, awan serserbi ti "basa-basa," maysa nga artikulo daytoy ti pammati a kasapulan a matungpal.

Iti kaso ni Ama Baniaga, kinettelna dagiti arapaap dagiti miembro ti familiana a mangyaon kadakuada iti agdama a sasaadenda,ta ti timekna isu laeng ti mangngeg iti daytoy bassit a modelo ti patriarka.

Ngem dinungpar ni Liwani ti bakud a nangalikubkob kadakuada iti sipnget iti nasulinek a lugarda. Napigpigsa ti timek ti wayawaya nga imbulosna ket simmardeng ti amana a nangipapilit iti kayatna, a nangabuso iti bileg a naikawes kenkuana.